نوشته شده توسط: شهزاد شاه عباسی
مانی مردی بود که از آذزبایجان برخاست و مدت چهل سال در جهان (بخصوص هندوستان) سیاحت کرد و آنگاه نزد شاپور اول پادشاه ساسانی رفت و از او و برادرش به اسم فیروز دعوت نمود که دین او را بپذیرند.فیروز هم دین مانی را پذیرفت.پس از آن دین او در قسمتی از جهان از جمله چین و هندوستان و قسمتی از ایران و کشورهای مغرب توسعه به هم رسانید و نه فقط تا آفریقا ،بلکه تا اروپا هم پیشرفت کرد. معجزه او کتابی بود که در آن تصاویری بسیار زیبا به چشم می رسید،چون او علاوه بر اینکه یک متفکر بزرگ به شمار می آمد،نقاش و موسیقیدان و شاعر هم بود.عقیده مانی این بود که باید از توجه به جسم خودداری کرد تا روان تقویت شود و به مدارج عالی ترقی برسد و همچنین از لحاظ اجتماعی عقیده به تساوی افراد و طبقات داشت؛که ای عقاید را روحانیون آن زمان نمی پسندیدند.وی در زمان سلطنت بهرام دوم (نوه شاپور اول)در محاکمه ای که ریاست آن را کارتیر (رئیس موبدان)به عهده داشت ،به قتل محکوم شد و به طرزی فجیع به قتل رسید و جسدش بر دروازه گندی شاپور آویخته شد.طرفداران وی را مانوی می نامیدند.